Amérika Prézidénti Obama Dalay Lamani Aqsarayda Kütüwaldi
Muxbirimiz Erkin
2010-02-18
Muxbirimiz Erkin
2010-02-18
Amérika prézidénti barak obama peyshenbe küni xitay hökümitining naraziliqigha qarimay tibet rohaniy dahisi dalay lamani aqsarayda kütüwaldi. Analizchilar, xitay dairilirining aqsaraydiki söhbetning tepsilatigha yéqindin diqqet qilidighanliqini ilgiri sürmekte.
Süretni aqsaray teminligen.
Süret, 2010 - Yili 18 -Féwral küni, prézidént obamaning aqsarayda dalay lamani qobul qilip qizghin söhbet élip bériwatqan körünüshlerdin biri.
Bu qétimqi körüshüshtin sel ilgiri dalay lama wekilliri béyjingni ziyaret qilip, xitay terep bilen söhbet élip barghan, lékin söhbet netijisiz axirilashqan idi. Xitay dairilirining dalay lama bilen körüshüshni bikar qilish toghrisidiki agahlandurushi prézidént obamaning tibet rohaniy dahisini kütüwélish qararini özgertelmigen idi.
Dalay lama prézidént obama bilen körüshüsh üchün charshenbe küni washingtongha yétip kelgen bolup, obama tibet rohaniy dahisini peyshenbe küni etigende kütüwaldi.
Bu obamaning hakimiyet sorighandin béri tunji qétim dalay lamani kütüwélishi bolup, ularning peyshenbe künki uchrishishi prézidéntning aqsaraydiki kündilik ish béjiridighan éllipis shekillik ishxanisida emes, belki aqsarayning xerite bölümige orunlashturuldi.
Aqsarayning bayanatchisi robért gibbs, muxbirlarning uchrishish jeryanini resimge tartishigha purset bérilmeydighanliqini, lékin ikki terep söhbetlishiwatqan chaghdiki körünüshke ait resimlikni aqsaray özi élan qilidighanliqini bildürgen.
Ikki terep söhbet jeryanida muzakire qilghan mesililerning tepsilati axbarat sahesige melum emes. Dalay lama söhbet axirilashqandin kéyin muxbirlargha bergen bayanatida, tibet mesilisining muzakire qilinghanliqini we prézidént obamaning tibetke heqiqiy aptonomiye telep qilish meqsitidiki "ottura yoli"ni qollighanliqini bildürdi. U, prézidént obama bilen ayallarning rehberliktiki rolini köprek jari qildurush, örp - Adet we diniy enenilerni qoghdash shundaqla tibet mesilisi üstide sözleshkenlikini eskertip, "men bu mesililerni otturigha qoydum, elwette bu prézidéntning telipige binaen boldi. Méning meydanim ottura yolda qetiy tewrenmey méngish. Prézidént méning bu teshebbusimni nahayiti qollaydighanliqini bildürdi" dep körsetti.
Dalay lamaning éytishigha qarighanda u yene, obamaning saylam mezgilide özige téléfon qilip, ehwalini sorighanliqi we xitay ziyaritide tibet mesilisige köngül bölidighanliqini ipadiligenlikige rehmet éytqan.
Bu qétimqi söhbet xitay - Amérika arisida soda, yüenning qimmiti, amérikining teywenge qoral - Yaragh sétip bérish qarari, google weqesi we xitayning irangha imbargo qoyushqa qarshi chiqishi qatarliq seweblerdin jiddiy ixtilap tughulghan mezgilge toghra kelgen. Xitay bolsa aqsarayni dalay lama bilen körüshüshni bikar qilishqa chaqirip, eger obama tibet rehbirini kütiwalsa, bu xitay - Amérika munasiwitige tesir yetküzidighanliqini agahlandurghan idi. Lékin aqsaray prézidént obamaning bügünki körüshüshni 2009 - Yili noyabirdiki xitay ziyaritide xu jintawgha éytqanliqini eskertip, aqsaraydiki uchrishishning shexsi söhbet ikenlikini ilgiri sürmekte.
Aqsarayning bayanatchisi robért gibbs bu heqtiki bayanatida, "prézidént obama noyabirdiki béyjing sepiride reis xu jintaw we bashqilar bilen körüshkende, dalay lama bilen körüshidighanliqini éytqan idi. Biz dalay lama bu körüshüshni élan qilishning aldida ularni buningdin xewerdar qilghan" dep eskertti.
Analizchilar bolsa, xitayning körüshüsh jeryanidiki qaide tertipke, körüshüshning qanchilik dawamlishidighanliqigha we körüshüshke kimlerning qatnishidighanliqigha diqqet qilidighanliqini we xitay üchün söhbetning tepsilati nahayiti muhim ehmiyetke ige ikenlikini bildürmekte.
Lékin aqsarayning bayanatchisi gibbs, aqsaraydiki uchrishish amérika - Xitay munasiwitige tesir yetküzmeydu, dep qaraydighanliqini eskertip, lékin ikki dölet arisida yenila bezi ixtilaplarning barliqini bildürdi. U, "ikki dölet munasiwiti keng kölemlik qirghuchi qorallarni cheklesh, shimaliy koriye mesilisi we yer shari iqtisadi krizisigha teng qarshi turush jehetlerde hemkarlishishqa ochuqtur. Lékin shuning bilen birge yene bezi ixtilaplar mewjüt" deydu.
Prézidént obama ötken yili noyabirdiki xitay ziyariti sewebi dalay lama bilen körüshüshni kéchiktürgen bolup, amérika dölet mejlisidiki bezi ezalar obamaning bu herikitini tenqidligen idi. Lékin robért gibbs peyshenbe künki yazma bayanatida, amérika prézidéntining tibetlerni qollaydighanliqini eskertip, "prézidént xitay xelq jumhuriyitidiki tibetlerning özige xas diniy, medeniyiti we til kimliki we tibetlerning kishilik hoquqini qoghdashni küchlük derijide qollaydighanliqini ipadilidi," dep tekitligen.
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.
No comments:
Post a Comment